Poprzeczne wady zgryzu – Zgryz krzyżowy

Zgryz krzyżowy zaliczamy do poprzecznych wad zgryzu. Jest to wada, która charakteryzuje się zachodzeniem dolnych zębów na górne. Rozróżniamy dwa rodzaje zgryzu krzyżowego: boczny (dotyczy odcinka bocznego) lub przedni (wada obejmuje zęby w odcinku przednim). Poza istotą problemu, do tej wady dołączają zwykle takie nieprawidłowości jak:

• zaburzenie linii pośrodkowej – jest to sytuacja, kiedy linia pomiędzy zębami siecznymi górnymi jest rozbieżna względem linii między zębami siecznymi dolnymi.
• stłoczenie zębów – często zgryz krzyżowy jest przyczyną stłoczeń zębów – brak możliwości prawidłowego ustawienia zębów skutkuje ich stłoczeniem
• asymetria ułożenia warg – nieprawidłowe podparcie ze strony źle ustawionych zębów może być przyczyną asymetrycznego ułożenia warg. Asymetria może dotyczyć jednej wargi, lub obu jednocześnie.
• zaburzony tor odwodzenia żuchwy – nieprawidłowa relacja zębów górnych do dolnych często skutkuje nienaturalnym ustawianiem żuchwy podczas zwarcia. Z czasem dochodzi do wymuszonych ruchów żuchwy, które odbijają się na stawie skroniowo-żuchwowym. W efekcie dochodzi do zaburzenia drogi, jaką pokonuje żuchwa podczas ruchów zwarciowych.

Zgryz krzyżowy – występowanie i konsekwencje

Wada ta często wynika z dysproporcji szczęki do żuchwy. Do powstania wady przyczyniają się wady wrodzone, uwarunkowania genetyczne, przebieg ciąży, nadmierne ssanie palca / smoczka, parafunkcje, nieprawidłowa dieta jak również nieprawidłowe oddychanie.

Prawidłowo ustawione zęby są przystosowane do pełnia swojej funkcji. W przypadku zębów ustawionych w zgryzie krzyżowym dochodzi do kontaktów w miejscach, które nie są do tego przeznaczone. W wyniku nieprawidłowych relacji zębów podczas żuchcia dochodzi do ich uszkodzeń i starć. W przypadku zgryzu krzyżowego bocznego jednostronnego pacjenci do rozdrabniania pokarmów używają strony uzębienia, która ma prawidłowo ukształowane łuki zębowe. Skutkiem żucia jednostronnego może być przeciążenie stawu skroniowo-żuchwowego, bóle mięśniowo-stawowe, zaburzenia estetyczne oraz bóle głowy.

Strategie leczenia:

Do strategii leczenia zgryzu krzyżowego zaliczamy:

1. Wychylenie zębów w łuku górnym przy jednoczesnym przechyleniu zębów łuku górnego – takie postępowanie dotyczy przeważnie pacjentów z niewielkim nasileniem wady
2. Zastosowanie wyciągów wewnątrzusnych międzyszczękowych do korekty zgryzu krzyżowego bocznego – jest to działanie podobnie jak w pkt. 1 pozwalające na korektę niewielkich nieprawidłowości
3. Zastosowanie łuku krawężnego ściśle dopasowanego do slotu zamka i wywtorzenie torku na zębach bocznych górnych i/lub dolnych
4. U pacjentów w okresie wzrostu można wpływać na kierunek wzrostu, co pozwala na skuteczną terapię ortodontyczną
5. poważne dysproporcje kości objawiające się dużym nasileniem wady można leczyć jedynie we współpracy z chirurgiem szczękow-twarzowym